1. Cá thể alpha, tất nhiên, sẽ là con có quyền lợi và trách nhiệm tối cao trong quần thể. Nó sẽ phải chiến đấu với kẻ thù, duy trì trật tự trong đàn và nòi giống. Nó sẽ được ăn đầu tiên, được quyền ưu tiên chọn bạn tình, nhưng sẽ phải chịu một áp lực khủng khiếp: bị loại trừ bất kỳ lúc nào bởi kẻ thù hoặc những cá thể đố kỵ trong đàn.
Các nhà khoa học ở đại học Princeton, Hoa Kỳ, từng nghiên cứu một quần thể khỉ đầu chó lớn ở Kenya, để chỉ ra rằng cá thể alpha luôn bị stress nặng nề hơn cá thể beta bởi những áp lực nó phải chịu. Sự stress này khiến con alpha sẽ nhanh ốm yếu. Họ kết luận rằng làm cá thể beta “sướng” hơn: nó vẫn có quyền lực nhất định, thậm chí đôi khi nhiều hơn con alpha (hãy nghĩ về việc alpha vừa trải qua một trận đánh tả tơi trong mùa sinh sản, ai sẽ “chịu trách nhiệm phần còn lại”?).
Bạn đọc sẽ nghĩ: có gì sướng đâu, vì nếu con alpha bị loại trừ, beta sẽ phải trở thành alpha. Thế mà vẫn có những cá thể được hưởng cái sự “sung sướng” của việc được là một beta mãi, cho dù nắm toàn bộ quyền lực. Chúng ta đang nói đến những HLV tạm quyền.

2. Sẽ rất dễ hình thành sự liên tưởng giữa một đội bóng và một quần thể linh trưởng. HLV trưởng sẽ là cá thể alpha. Trong câu chuyện của chúng ta, đó là Andre Villas-Boas, hay trước đó là Felipe Scolari và Jose Mourinho. Giống như trong tự nhiên, cá thể “đầu sóng ngọn gió” này bị loại trừ theo 2 cách: kẻ thù bên ngoài (kết quả thi đấu tồi tệ) và những cuộc nội chiến (thế lực đen nơi phòng thay đồ).
Những HLV tạm quyền, Hiddink, Grant và bây giờ là Roberto Di Matteo, tiếp quản đội bóng với tư cách cá thể beta. Họ không chịu áp lực như alpha: không có một hợp đồng 4-5 năm trị giá hàng chục triệu bảng, không bị dư luận xét nét (vì đội bóng vốn đã yếu kém từ trước rồi), không bị ông chủ hối thúc…
Và quan trọng nhất, cá thể beta này không bị những phần tử khác trong đội coi là một cá thể alpha cần phải chống lại để tiếm đoạt quyền lực. Terry không có lý do gì để chống Grant, Cech không thừa hơi gây chiến với Hiddink, và Lampard có thể đối thoại thoải mái với Di Matteo, điều anh không thể làm với Villas-Boas.
Họ thành công. Thành công trước hết bởi họ có tài năng tự thân. Nhưng một phần quan trọng bởi họ chỉ là “HLV tạm quyền”.

3. Roberto Di Matteo đã tạo ra nhiều thay đổi chiến thuật so với thời của Andre Villas-Boas. Nhưng có một điều dễ nhận ra là thành công lớn nhất của ông so với người tiền nhiệm, là xốc lại tinh thần Chelsea.
Một tinh thần mới đã khiến cho những kẻ nổi loạn dưới thời HLV người Bồ Đào Nha, như Lampard hay Cole, trở lại là ngôi sao sáng, cống hiến với hơn 100% sức lực. Một sự đoàn kết mới đã giúp họ trụ vững thần kỳ trước Barcelona.
Vấn đề bổ nhiệm Roberto Di Matteo trở thành HLV trưởng đang được đặt ra nghiêm túc. Nhưng bây giờ là lúc cần ngẫm: tinh thần mới của Chelsea, được tạo ra bởi tài thu phục lòng người phi thường của Di Matteo sau 50 ngày nắm đội, hay bởi ông chỉ là một “cá thể beta”, dễ dàng gần gũi cầu thủ, không có cái “tư cách alpha”, thứ đã luôn bị chống đối ở CLB này suốt nửa thập kỷ qua?
Có thể, nếu biến Roberto Di Matteo thành một cá thể alpha, câu chuyện sẽ khác.

Bongdaplus.vn