Với các nền bóng đá nhỏ, thiếu thốn tài năng (ở đây ý nói cả tài năng huấn luyện lẫn tài năng chơi bóng), đôi khi vấn đề lại trở nên đơn giản, bởi triết lý có gì dùng nấy, muốn chọn cũng chẳng được. Nhưng ở các nền bóng đá nổi tiếng mà chúng ta tạm gọi là “gì cũng có”, thì đấy đôi khi lại là vấn đề mấu chốt, quyết định toàn cục.

Tại EURO 2012, Hà Lan thất bại thảm hại dù có trong tay lực lượng đầy ắp tài năng. Vì nguyên nhân gì? Có thể khẳng định: thua vì chọn lựa của HLV Bert Van Maarwijk. Ông đã quyết định lão tướng Mark Van Bommel cùng hai ngôi sao Arjen Robben, Robin Van Persie phải thuộc thành phần chủ chốt, và chọn cho Hà Lan một lối chơi xoay quanh Van Bommel ở khu giữa sân, Robben ở cánh, Van Persie trên hàng tiền đạo.

Tóm lại, Van Marwijk chọn cầu thủ trước khi chọn lối chơi. Với các cầu thủ đã chọn, Van Marwijk cũng như bất cứ ai hâm mộ đội tuyển Hà Lan đều thấy rõ “cơn lốc màu da cam” có trọng tâm lệch hẳn về phía trước, với quá nhiều hảo thủ tấn công trong khi hậu vệ lại yếu. Từ đó, lối chơi của Hà Lan là một lối chơi thiên hẳn về công, liên tục có sự xuất hiện của Van Persie hoặc Robben. Các lựa chọn hàng đầu của Van Marwijk đều thất bại, và đội bóng sụp đổ.

Đấy cũng là khác biệt lớn khi kỳ này, Hà Lan bước vào vòng loại World Cup với HLV Louis Van Gaal ở vị trí cầm quân. Ông bỏ Ibrahim Afellay, Rafael Van der Vaart, Nigel De Jong chỉ vì họ “mải lo chuyển nhượng”, một lý do có vẻ như… không ăn nhập gì đến các vấn đề chuyên môn. Và ông gọi vào đội tuyển hàng chục cầu thủ chưa được biết đến bên ngoài Hà Lan. Đấy đều không phải là loại cầu thủ “đương nhiên phải được chọn”. Rõ ràng, Van Gaal đã chọn trước một con đường để đưa Hà Lan đến Brazil 2014, sau đó mới tùy tình huống mà gọi cầu thủ, chứ không phụ thuộc vào bất cứ cầu thủ nào.

Đường nào cũng đến? Chưa chắc, nhưng chắc chắn rằng đến hay không là do chính Van Gaal. Ông hay hơn Van Marwijk ở tính chủ động. Vận mệnh của đội Hà Lan phải do chính ông, chứ không phải ngôi sao nào, quyết định.