Trong trận thứ 100 cho ĐTQG, chính Gerrard thừa nhận anh chỉ có 6-7 trận là thực sự xuất sắc với màu áo Tam sư. Nỗi đau khi anh nói điều đó thể hiện rõ trên khuôn mặt, với tất cả sự trung thực, cởi mở, và nuối tiếc.

Gerrard trải qua nhiều thất vọng với ĐT Anh, dù có lẽ chưa bao giờ ĐT Anh có một đội trưởng giàu cảm hứng như thế. Thật buồn khi thấy anh phải quá nhiều lần vào vai kẻ nhận lỗi thành thực. Gerrard một lần nữa phải làm điều đó ở Brazil tháng trước, ngồi bên cạnh HLV Roy Hodgson, cố gắng tìm ra lời giải thích cho một chiến dịch tai họa. Anh hẳn rất ghét điều đó. Gerrard là một con người của hành động, chứ không phải lời nói.

Hôm thứ Hai, anh cũng đành chiều theo những tuyên bố sáo rỗng của LĐBĐ Anh (FA) về một sự nghiệp “hoành tráng”, dù nếu chính anh nói, Gerrard có lẽ không dùng từ ngữ như thế. Là một trong những cầu thủ xuất sắc nhất ở thế hệ của mình, trên cả châu Âu, tiêu chuẩn của Gerrard luôn rất cao.

Anh là một biểu tượng ở ĐT Anh, nhưng không phải theo cách mà Gerrard mong muốn. Tiền vệ của Liverpool là điển hình cho những thiếu sót ở Tam sư, những thất bại khó lòng giải thích và chỉ có một điều duy nhất ổn định: khả năng gây thất vọng. Với tư cách cá nhân, Gerrard là một trong những cầu thủ vĩ đại nhất mà bóng đá Anh từng sản sinh ra, nhưng với ĐTQG, vị thế của anh thấp hơn nhiều. Những người ủng hộ anh nói Gerrard hiếm khi được đá ở vị trí tiền đạo lùi ưa thích, nhưng vấn đề không chỉ có thế.

Ngay cả việc Gerrard từ giã đội tuyển cũng nói lên nhiều vấn đề với bóng đá Anh hiện giờ, khi mà một cầu thủ không thật sự xuất sắc với Tam sư suốt bao năm qua để lại một khoảng trống lớn đến thế khi chia tay. Có thể Wayne Rooney sẽ nhận lại băng thủ quân, nhưng hàng tiền vệ Anh giờ không còn ai như Gerrard, với tất cả nguồn năng lượng, những pha tắc bóng, chuyền bóng và những cú sút trái phá.

Vào ngày đẹp trời của anh, Gerrard là tiền vệ giỏi nhất của Anh kể từ Paul Gascoigne, chỉ có điều những ngày đó tới quá ít. Vậy lỗi là của ai? Có lẽ là từ cả hai phía.

Sven-Goran Eriksson lẽ ra phải làm được nhiều hơn để bộ đôi Gerrard-Frank Lampard chơi ăn ý và hiệu quả, nhưng bản thân Gerrard cũng không thật sự cởi mở với một số HLV ĐT Anh mà anh đã làm việc cùng. Anh chơi hay và ổn định nhất có lẽ là ở chiến dịch vòng loại World Cup 2010, gần như một tiền đạo trái dưới thời Fabio Capello. Anh không thích vị trí đó, nhưng đã chơi tốt và rất ăn ý với Rooney. Thật tiếc vì Gerrard coi mọi vị trí trên sân ngoại trừ tiền đạo lùi là điều sẽ khiến anh chơi không tốt.

Rốt cuộc, hiếm cầu thủ nào ở thời hiện đại thể hiện 2 hình ảnh hoàn toàn trái ngược ở ĐTQG và CLB như Gerrard. Anh vẫn luôn nỗ lực hết mình trong màu áo Tam sư, nhưng với Liverpool, anh là một cầu thủ ở đẳng cấp hoàn toàn khác. Anh tỏ ra thoải mái hơn ở Anfield, với tất cả sự tự do phóng khoáng. Và dù anh đã có hơn 100 trận cho ĐT Anh, những gì mà Gerrard để lại Anfield mới là di sản của một huyền thoại. Ngày mà anh nói lời chia tay Liverpool mới thực sự là cuộc chia tay lớn.

Trong khi Gerrard đã giành được mọi danh hiệu với đội bóng áo đỏ trừ chức vô địch Anh, những năm tháng của anh với ĐTQG, 2000-2014, chỉ toàn thất vọng. Với Hodgson, anh thường tỏ ra thiếu tự tin và chơi không ổn định. Trợ lý của Steve McClaren, Terry Venables, thì nói ông bị sốc khi thấy Gerrard tỏ ra không thoải mái chút nào với ĐT Anh. Capello nói anh là một cầu thủ quá rụt rè, nên đã chọn trao băng đội trưởng cho John Terry. Chiến binh dũng mãnh trong màu áo đỏ bỗng trở thành một kẻ tự kỷ với ĐT Anh.

Venables nghĩ rằng lý do khiến bộ đôi Gerrard-Lampard không bao giờ hiệu quả là bởi cả hai lo ngại việc mình dâng lên quá cao sẽ để lộ những khoảng trống ở hàng tiền vệ. Họ đều là những kẻ đầy trách nhiệm, chiến đấu vì tập thể ở CLB của mình, trong khi để hệ thống vận hành tốt, sẽ cần một chút ích kỷ, từ một trong hai người. Cả hai đều quá mã thượng, muốn lùi lại, lịch thiệp nhường quyền tỏa sáng cho người kia, và ĐT Anh đã thất bại.

Gerrard sẽ được nhắc mãi tại Liverpool bởi những trận cầu tối quan trọng mà anh ra tay cứu vớt cả đội bóng: chung kết Champions League 2005, chung kết Cúp FA 2006, derby Merseyside 2012. Gerrard ở phong độ cao nhất khi bị đòi hỏi nhiều nhất.

Ngược lại, đỉnh cao của anh với ĐTQG là những trận đấu vô nghĩa: một trận giao hữu với Hungary, và chiến thắng 3-0 trước Andorra. Anh chơi rất hay ở trận thắng Đức 5-1 ở Munich, nhưng đó là nỗ lực đồng đội của người Anh, hơn là chủ nghĩa anh hùng cá nhân. Rốt cuộc, Gerrard đã là một ĐT Anh mà sức mạnh tổng hợp lại nhỏ hơn sức mạnh của các giá trị thành phần.

Anh đã chơi ở 3 kỳ World Cup, nhưng chỉ có 2-3 trận là chấp nhận được (gặp Thụy Điển năm 2006, Slovenia năm 2010 và hiệp 1 trận gặp Italia 2014). Anh đeo băng đội trưởng ở 3 giải lớn gần nhất, nhưng lần nào người Anh cũng phải ra về thất vọng. Cứ mỗi lần như thế, Gerrard lại thành thật nói anh và đội bóng còn phải nỗ lực nhiều. Anh hiểu ĐT Anh còn thiếu gì đó, nhưng giống như nhiều người, Gerrard không thể giải thích tại sao.